Wiosna to czas, gdy przyroda budzi się do życia. Wraz z ciepłymi promieniami Słońca zwierzęta stają się bardziej aktywne. Niestety pociąga to za sobą wzrost ekspansywności pasożytów m.in. kleszczy.
W Polsce występuje około 20 gatunków kleszczy, jednak najczęściej spotykanym jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) oraz kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus). Posiadają one trzy stadia rozwojowe – larwa, nimfa i postać dorosła, które różnią się od siebie wielkością i liczbą odnóży. Kleszcz pospolity występuje na terenie całej Europy w tym Polski. Atakuje ludzi, psy, koty konie, bydło, małe ssaki i ptaki. Żywicielami kleszcza łąkowego są głównie psy i konie. Terenami jego aktywności są wschodnie i południowo-zachodnie części Europy.
Kleszcze są wektorami niebezpiecznych chorób takich jak babeszjoza, anaplazmoza granulocytarna, borelioza, erlichioza monocytarna czy wirusowe zapalenie mózgu.
Czym charakteryzują się poszczególne jednostki chorobowe?
Babeszjoza – do niedawna występująca głównie w Polsce Wschodniej i Centralnej. Obecnie coraz więcej przypadków stwierdza się na południu naszego kraju. Choroba wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Babesia, które atakują krwinki czerwone psa. W wyniku parazytemii (obecności pasożytów we krwi), dochodzi do namnażania się pasożytów w erytrocytach. Te z kolei pękają uwalniając kolejne pokolenia pierwotniaków. Dochodzi do mechanicznego uszkodzenia dużej liczby krwinek czerwonych. Dodatkowo ich powierzchnia pokryta jest antygenami Babesii, przez co układ odpornościowy atakuje własne komórki krwi, co dodatkowo przyczynia się do rozwoju anemii. Skutkiem tego rozpadu jest widoczna bladość i zażółcenie błon śluzowych psa, gorączka, brunatny mocz, osłabienie. Konsekwencją jest niewydolność nerek, uszkodzenie wątroby, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego. Szybka reakcja właściciela, podanie leku przeciwpasożytnicznego, wzmacniające kroplówki i ograniczenie dostarczenia glukozy do organizmu psa, która jest „paliwem” dla pasożytów, są kluczowym elementem walki z tą niebezpieczną chorobą.
Anaplazmoza granulocytarna – wywoływana jest przez bakterie Anaplasma phagocytophilum atakujące komórki układu białokrwinkowego, a dokładniej neutrofile psa. Jej objawy są często nieswoiste i cechują się występowaniem gorączki, apatii, brakiem apetytu, co skutkuje spadkiem masy ciała. Zdarza się, że pies ma problemy z poruszaniem się, kuleje. Odpowiednio dobrana antybiotykoterapia pomaga zwalczyć chorobę i przywrócić psu komfort życia.
Borelioza – wywoływana przez bakterie, a dokładniej krętki Borrelia burgdorferi. U wielu psów może mieć przebieg subkliniczny (bezobjawowy). W przeciwieństwie do objawów stwierdzanych u ludzi – nie obserwuje się charakterystycznego rumienia wędrującego, ze względu na pigmentację skóry oraz gęstą okrywę włosową. W przypadku postaci pełnoobjawowej choroby u psów, stwierdza się kulawiznę spowodowaną zapaleniem stawów, głównie nadgarstkowych, łokciowych i barkowych, a także zapalenie mięśnia sercowego, nerek, pęcherza moczowego, zmiany w zachowaniu, porażenie nerwów twarzowych, drgawki, gorączkę. Wektorem tej choroby jest głównie kleszcz pospolity, czyli ten, który powszechnie występuje w naszym środowisku i atakuje zarówno ludzi jak i zwierzęta.
Erlichioza monocytarna – jest ogólnoustrojową chorobą psów o przebiegu ostrym przewlekłym lub bezobjawowym. Powodowana przez riketsje Ehrlichia canis lokalizujące się wewnątrz monocytów, czyli komórek układu białokrwinkowego. Towarzyszy jej gorączka, spadek apetytu, apatia. Mogą pojawić się kulawizny, krwawienia z nosa, śródmiąższowe zapalenie płuc, czasem ślepota i objawy nerwowe. W Polsce ta choroba stwierdzana jest rzadko.
Wirusowe zapalenie mózgu – powodowane przez flawiwirusy, które mogą być obecne zarówno u larw, nimf i postaci dorosłych kleszcza pospolitego. W przebiegu tej choroby wyróżnia się trzy postaci kliniczne: nadostrą letalną, ostrą i przewlekłą bezobjawową. Zakażeniu wirusem towarzyszy gorączka, osowiałość, wieloogniskowe objawy neurologiczne, drgawki wielomięśniowe, porażenia, niedowłady spowodowane uszkodzeniem nerwów czaszkowych, ograniczone odruchy rdzeniowe.
Co zrobić gdy znajdziemy wczepionego kleszcza w skórę naszego zwierzęcia?
Należy go jak najszybciej usunąć! Transmisja, czyli przenoszenie patogenów z organizmu pajęczaka do krwi żywiciela nie jest do końca poznana. Przyjmuje się, że czas potrzebny do zarażenia zwierzęcia wynosi około 48 godzin. Wynika to z okresu niezbędnego do „aktywowania” bakterii i pierwotniaków w organizmie kleszcza. Jednak w niektórych przypadkach, czas ten może ulec skróceniu do nawet 12 godzin.
Chcąc usunąć pasożyta z powłok ciała pupila, najlepiej zaopatrzyć się w specjalne kleszczołapki, kleszczkarty lub pętle inaczej lassa. Są one powszechnie dostępne w sklepach zoologicznych czy aptekach. Chwytając kleszcza jak najbliżej skóry, należy zacisnąć urządzenie na jego głowie i wyciągnąć pionowym ruchem ku górze. Usuwanie pasożyta palcami lub przy pomocy zwykłej pęsety może skończyć się jego zgnieceniem i wydostaniem chorobotwórczych patogenów. Ważne jest także zdezynfekowanie ukąszonego miejsca np. Octeniseptem.
Drugim sposobem na walkę z kleszczami jest stosowanie preparatów przeciwko ektopasożytom. Na rynku dostępne są preparaty typu spot on, obroże, tabletki lub spray’e. Poniżej znajduje się ich krótka charakterystyka:
Należy mieć na uwadze, że nie ma środka, który działa w 100% bójczo i odstraszająco na ektopasożyty. Każde opóźnienie podania preparatu może spowodować powstanie luki i obniżenie bariery przeciwkleszczowej. Ponadto każda substancja powinna być dopasowana do wieku, wielkości, rodzaju okrywy włosowej i aktywności psa. W doborze preparatów przeciw kleszczom zwraca się także uwagę na posiadanie w domu małych dzieci i kotów. W takiej sytuacji najbezpieczniej jest podać psu tabletkę, zamiast kropli czy obroży. Co więcej, po zastosowaniu każdego leku może dojść do wystąpienia pewnych skutków ubocznych takich jak świąd, zaczerwienie w miejscu aplikacji, wymioty, biegunka bądź objawy neurologiczne. Wtedy należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii.
Podsumowując, powyższe opisy odkleszczowych jednostek chorobowych, pokazują jak poważny może być ich przebieg. Po wyleczeniu zwierzęcia często musimy liczyć się z konsekwencjami przebytej choroby, m.in. niewydolnością wątroby i nerek. Dlatego tak istotne jest wdrożenie profilaktyki przeciwkleszczowej. Decydując się na preparat przeciwko ektopasożytom, ważne jest by był dobrze tolerowany przez zwierzę oraz wykazywał działanie repelentne (odstraszające) i bójcze wobec tych pajęczaków. W przypadku znalezienia pasożyta na powłokach ciała psa, należy jak najszybciej go usunąć, stosując specjalne kleszczołapki. Jednak profilaktyka zawsze jest lepsza od leczenia, by cieszyć się długim zdrowiem naszych pupili.
Źródła
https://magwet.pl/33201,czas-potrzebny-na-przenies...
https://magwet.pl/33033,inwazje-kleszczy-u-psow-o-...
http://wordpress.esccap.pl/wp-content/uploads/2017...
Strona używa plików cookies do celów funkcjonalnych oraz statystycznych