Blog

Budowa stawu biodrowego

Staw biodrowy zbudowany jest z szyjki i głowy kości udowej, torebki stawowej oraz panewki stawu biodrowego kości biodrowej. Głowa kości biodrowej oraz panewka pokryte są chrząstką szklistą dzięki czemu powierzchnia stawowa jest gładka. Całość stabilizuję więzadło poprzeczne oraz więzadło głowy kości udowej. Wnętrze jamy stawowej wypełnia maź stawowa, która zapewnia odżywianie chrząstki oraz odpowiedni poślizg. Jeśli proporcję stawu są zachowane czyli:

• ścisłe dopasowanie głowy kości udowej do panewki
• prawidłowe zagłębienie głowy kości udowej w panewce
• odpowiednia długość oraz sprężystość więzadeł głowy kości udowej oraz więzadła
• poprzecznego panewki.

To wskazuję na prawidłową budowę oraz małe prawdopodobieństwo rozwinięcia dysplazji.

Co to jest dysplazja?

Dysplazja stawów biodrowych jest schorzeniem ortopedycznym, do którego dochodzi wyniku obciążeń genetycznych i środowiskowych czyli np. nieodpowiednia dieta, nadmierna aktywność fizyczna, czego konsekwencją jest zwyrodnienie stawów biodrowych. Schorzenie to dotyczy psów ras dużych, średnich, małych oraz kotów rasowych np. maine co-onów, devon rexów, syjamskich, himalajskich, persów, abisyńskich i bengalskich oraz kotów europejskich.
Jako świadomi właściciele swojego psa czy kota, dobrze jest wiedzieć czy nas zwierzak jest predysponowany do takich schorzeń oraz jakie są wczesne objawy. Zdiagnozowanie dysplazji w młodym wieku i podjęcie odpowiedniej interwencji wpływa na późniejszy komfort życia naszego pupila.

Rasy predysponowane

Najczęściej na dysplazję stawów biodrowych zapadają psy ras dużych. Jest to jednak tylko część prawdy. Dysplazja stawu biodrowego może dotknąć zarówno duże, jak i małe psy, a nawet niektóre duże koty. Zgodnie z zaleceniem Międzynarodowej Federacji Kynologicznej w kierunku dysplazji należy przebadać aż 25 różnych ras psów. Psy otyłe statystycznie częściej cierpią z powodu tego schorzenia niż psy szczupłe.

Rasy predysponowane:

• owczarek niemiecki,
• owczarek kaukaski,
• owczarek środkowoazjatycki,
• rottweiler,
• cane corso,
• golden retriever,
• labrador retriever,
• nowofundland,
• berneński pies pasterski,
• sznaucer olbrzymi.

Wśród małych psów narażonych na dysplazje stawu biodrowego wymienia się:

• yorkshire terrier,
• shih tzu,
• buldożek francuski,
• mops,
• pudel toy.

Aby móc zadziałać w porę i uchronić psa przed bólem, należy go obserwować już od pierwszych tygodni życia.

Na co musimy zwracać uwagę?

Objawy kliniczne

Dysplazja może objawić się w każdym wieku, 1-sze łagodne objawy mogą się pojawić już w 3 miesiącu życia. Typowe symptomy statystycznie najczęściej objawiają się w 6-12 m-cu życia podczas najbardziej intensywnego wzrostu, co się wiąże z większą aktywnością zwierzęcia.

Objawy dysplazji u psów:

• jednostronna lub dwustronna kulawizna
• sztywny chód na kończyny miedniczne
• podczas wstawania pies wykonuje ostrożne ruchy
• pies jest bardziej ospały i mniej aktywny na spacerach
• zanik mięśni obręczy miednicy

u bardzo młodych psów jedynym objawem może być mniejsza aktywność niż na początku choroby.

Objawy dysplazji u kotów:

• obniżenie aktywności
• agresja
• niewskakiwanie na półki, parapety
• wąska postawa
• ciągnięcie kończyn miednicznych
• zaniki mięśniowe obręczy miednicznej
• nadmierny rozrost masy mięśniowej obręczy piersiowej w stosunku do masy mięśniowej obręczy miednicznej

Diagnostyka

Właściciel po zaobserwowaniu niepokojących objawów powinien zgłosić się na wizytę do lekarza weterynarii i szczegółowo opisać niepokojące objawy.
Lekarz weterynarii najczęściej zaczyna od badania klinicznego a dopiero później wykonuje zdjęcie RTG lub artroskopię. Powszechnie w badaniu klinicznym stosuje się próbę Ortolaniego i Bardensa oraz objaw Barlova.
Podczas badań, zwraca się uwagę na wzajemne położenie panewki i głowy kości udowej. Niektóre z przeprowadzanych badań wymagają wprowadzenia zwierzęcia w stan znieczulenia ogólnego, które powoduje rozluźnienie mięśni i pozwala na wyeliminowanie odruchów ich napięcia. Kolejnym krokiem diagnostyki jest wykonanie badania RTG, dzięki któremu lekarz weterynarii zyska pełniejszy obraz sytuacji.

Przeprowadzając analizę zdjęć RTG, zwraca się uwagę między innymi na ukształtowanie panewki, ukształtowanie głowy kości udowej, dopasowanie głowy kości udowej do panewki oraz zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych.
Wczesne wykrycie choroby, tak jak w wielu innych przypadkach, jest niezwykle istotne, ponieważ pozwala podjąć odpowiednie środki zaradcze. Lekarz weterynarii, diagnozując dysplazję stawu biodrowego u psa, ocenia także stopień jej zaawansowania. Istnieją rożne skale, służące do oceny rozwoju choroby. W Polsce lekarze posługują się skalą, która została utworzona na podstawie wytycznych Międzynarodowej Federacji Kynologicznej.

Klasyfikacja ta wyodrębnia następujące oceny stawu biodrowego:

• A1 – oznacza, że stawy biodrowe są zdrowe i normalnie ukształtowane,
• A2 – określa stawy biodrowe jako prawie normalnie ukształtowane,
• B – oznacza, że stan stawów biodrowych budzi podejrzenia,
• C1 – oznacza nieznaczną dysplazję,
• C2 – oznacza umiarkowaną dysplazję,
• C3 – to stwierdzenie ciężkiej dysplazji.

Jeśli młody pies zostanie zakwalifikowany do poziomy B, konieczne będzie powtórzenie badania po upływie dwóch lat oraz wzmożona obserwacja właściciela, a także odpowiednie środki zaradcze, dzięki którym wyeliminujemy przynajmniej część czynników środowiskowych wpływających na rozwój dysplazji. Jeśli natomiast u badanego psa stwierdzono dysplazję (ocena od C do C3), zostaje on pozbawiony możliwości dalszego rozmnażania się, a ponadto poddaje się go odpowiedniemu leczeniu.
Istotne jest, aby w ocenie badania radiologicznego nie zapominać, że dół panewkowy u kotów jest płytszy niż u psów, co może prowadzić do nadinterpretacji obrazu radiologicznego. Zmiany wytwórcze towarzyszące dysplazji stawów biodrowych u kotów zazwyczaj nie są takie silne, jak u psów i zwykle ograniczają się do przedniej krawędzi panewki. Dysplazji stawów biodrowych u zwierząt nie diagnozuję się i leczy wyłącznie na podstawie badania RTG, ponieważ objawy radiologiczne nie zawsze pokrywają się z klinicznymi.

Metody leczenia u psów

Każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia do leczenia. Czynnikami mającymi wpływ na sposób leczenia jest stopień zaawansowania choroby oraz wiek pacjenta.
Ze względu na sposoby leczenia możemy je podzielić na: farmakologiczne oraz chirurgiczne.
Terapia farmakologiczna polega na stosowaniu tzw. modulatorów chrząstki stawowej: czyli glukozaminy, siarczanu chondroityny, kwasu hialuronowego oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Do metod o bardzo dobrych właściwościach regenerujących, przeciwzapalnych i przeciwbólowych zaliczamy irap Orthokine Vet – kondycjonowana surowica pozyskana z krwi chorego zwierzęcia jest wstrzykiwana do chorych stawów. Wymienione metody stosujemy u psów, które mogą mieć predyspozycję do dysplazji lub z bardzo łagodnymi objawami chorobowymi.

Jeśli w/w leczenie nie wystarcza trzeba wspomóc się leczeniem chirurgicznym.

• młodzieńcze zespolenie spojenia łonowego: zabieg wykonywany u psów do 20 tygodnia życia i polegający na koagulacji chrząstki ze spojenia łonowego. Rezultatem zabiegu jest w miarę wzrostu miednicy, zmiana ukątowania panewki względem głowy kości udowej.
• Podwójna osteotomia miednicy – zabieg wykonywany u zwierząt pomiędzy 5 a 10 miesiącem życia. Polega na przecięciu miednicy w dwóch miejscach i wszczepieniu implantu, który zmienia ukątowanie miednicy, co powoduję lepsze nakrycie głowy kości udowej przez panewkę.
• odnerwienie torebki stawowej – zabieg polega na usunięciu włókien nerwowych z torebki stawowej przez co pies przestaję odczuwać ból i staję się bardziej aktywny, natomiast proces zwyrodnieniowy nadal postępuje.
• amputacja głowy i szyi kości udowej: jeśli chodzi o staw biodrowy to rozwiązanie ostateczne, stosowanym u pacjentów, u których choroba zwyrodnieniowa jest mocno rozwinięta. Po wykonaniu resekcji szyjki i głowy kości udowej, ból ustępuje i dochodzi do więzozrostu. Aby zabieg się powiódł pacjent nie może cierpieć na nadwagę i zaniki mięśniowe.
• protezowanie stawów biodrowych: celem zabiegu jest wstawienie psu protezy stawu biodrowego w miejsce chorego stawu, w którym zaszły zmiany chorobowe spowodowane dysplazją. Zabieg wykonuje się u psów, u których zakończył się już proces wzrostu oraz jest za późno na inne metody.

Powinniśmy pilnować, aby nasz pies unikał zbyt intensywnego ruchu, który może prowadzić do urazów i rozwoju choroby. Stawiamy na szybkie spacery, ale wykluczamy skoki przez przeszkody i szybki bieg. Pamiętajmy również o tym, aby dieta naszego psa, była dostosowana do jego potencjału energetycznego. Jedzenie, którym karmimy psa, powinno być bogate w mikro- i makroelementy niezbędne do prawidłowego rozwoju. Pamiętajmy także o właściwych proporcjach między węglowodanami, białkami i tłuszczami. Jeśli nie jesteśmy pewni, jaka dieta będzie najodpowiedniejsza dla naszego psa, warto skorzystać z profesjonalnej porady.

Metody leczenia u kotów

U kotów możemy zastosować dwie metody leczenia chirurgicznego tj. amputacja szyjki i głowy kości udowej oraz protezowanie stawu biodrowego.
Resekcja głowy i szyjki kości udowej jest rozwiązaniem, które koty bardzo dobrze znoszą. Odpowiednia rehabilitacja i zastosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych skutkuje szybkim powrotem zdrowia.
• Protezowanie stawu biodrowego jest na pewno rozwiązaniem najlepszym przywracając pełną sprawność zwierzęciu. Minusem tego zabiegu są wysokie koszty.